انواع قالب یوبوت
قالب های یوبوت موجود در بازار ایران را میتوان به چهار دسته تقسیم نمود:
قالب یوبوت تک
قالب یوبوت دوبل
قالب یوبوت بادی
قالب یوبوت پلی استایرن
از آنجایی که هر چهار نوع قالب اشاره شده در بالا در بازار ایران قابل تهیه و استفاده می باشند، در ذیل به ارائه اطلاعات کامل هر کدام از آنها و مقایسه مزایا و معایب آنها می پردازیم.
قالب یوبوت تک
این نوع قالب اولین یوبوت استفاده شده در صنعت ساختمان میباشد و دقیقاً مطابق با مشخصات اولیه ارائه شده به مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن است. ابعاد این قالب ها ۵۲ در ۵۲ سانتیمتر و بصورت یک تکه می باشند. این قالبها دارای بندهایی در چهار طرف خود هستند که علاوه بر تعیین فاصله بین قالبها بنا به سلیقه طراح، باعث حرکت کمتر یوبوت ها در هنگام بتن ریزی میگردد. وجود پایه های موجود در زیر قالبهای یوبوت با ارتفاع مختلف باعث ایجاد لایه پایین با ضخامتهای مختلف میشود و تعادل یوبوت را بدلیل قرار گرفتن کامل بر روی کف برقرار می کند.
زیر این قالبها باز میباشد و در هنگام بتن ریزی و پس از ریختن لایه اول بتن به ضخامت حدود ۱۰ سانتیمتر، هوا داخل آنها محبوس شده و اجازه ورود بیشتر بتن را بداخل آنها نمی دهد.
از مزایای این نوع یوبوت میتوان به هزینه تمام شده کمتر، سرعت بالای تولید و هزینه حمل کم بدلیل قرار گرفتن این قالبها در داخل یکدیگر در زمان حمل و انبار، اشاره نمود.
بزرگترین عیب این قالبها امکان ورود بتن به داخل قالبها در صورت بتن ریزی نامناسب میباشد که در این صورت فرض اصلی طراحی سازه که وجود حفرههای خالی در سقف می باشد زیر سوال می رود. مشکل احتمالی یوبوت تک در اجرا
عیب دیگر این نوع قالبها بتن ریزی در دو لایه است که ممکن است باعث ایجاد درز سرد افقی(اتصال سرد) در بتن شود که از نظر آیین نامه ها مردود می باشد. همچنین با توجه به شکل قالبها، تمرکز تنش در حدفاصل لایه بتن پایین و تیر ایجاد شده در بین دو یوبوت بدلیل زاویه تند زیاد می باشد.
قالب یوبوت دوبل
این قالبها که میتوان از آنها به عنوان نسل دوم یوبوت نام برد، با افزایش تجربیات استفاده از این سیستم در ایران و بررسی های بیشتر مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ساخته شد. از آنجایی که ورود بتن به داخل یوبوتهای تک باعث از بین رفتن فرض اولیه طراحی میگردد و با بررسی میدانی پروژه های مختلف اجرا شده با قالب تک توسط کارشناسان، مشخص شد در بسیاری از موارد بتن به داخل قالب یوبوت وارد شده است. لذا مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن در ضوابط جدید ارائه شده، بسته بودن حجم یوبوت از تمام جهات را اجباری دانسته و در بند ۲ و ۳ ضوابط ۴-۳ شماره ۴-۳-۱ به متن زیر اشاره می نماید:
” ۲- قالب های U-BOOT باید به صورت احجام کاملا بسته از هرطرف تولید شوند تا از ورود بتن به داخل قالب جلوگیری به عمل آید.”همچنین این ضوایط در خصوص نحوه بتن ریزی اعلام می دارد: “۳- بتن ریزی کل مقطع سقف شامل فضای زیر، بین و بالای قالب ها باید از آغاز تا پایان به صورت عملیاتی پیوسته انجام شده و از به وجود آمدن اتصال سرد بین لایه ها احتراز شود.” این امر باعث تولید قالبهای دوبل با حجم کاملا بسته شد. شکل و ابعاد این قالبها دقیقاً مشابه قالبهای تک میباشد با این تفاوت که از دو تکه بر روی هم ساخته می شوند. به دلیل بسته بودن حجم این یوبوت ها امکان نفوذ بتن به داخل آنها از بین می رود و دال ایجاد شده کاملاً منطبق با ضوابط و آیین نامه خواهد بود. دو تکه بودن این قالبها باعث میگردد حجم مورد نیاز در حمل و انبار کاهش یابد و هر قطعه درمحل پروژه بصورت حجم بسته در می آید. ازمعایب این نوع قالب می توان به هزینه بالاترتولید و زمان بربودن آن اشاره کرد. قالب یوبوت بادی علاوه بر مشکلات حین اجرای این یوبوتها (شامل بالازدگی هنگام بتن ریزی و فرورفتگی خود قطعات یوبوت بادی تحت وزن افراد)، عیب اصلی آنها مصرف بتن بیشتر نسبت به قالب دوبل میباشد.با توجه به مطالب ارائه شده در بالا می توان نتیجه گرفت که مناسب ترین نوع یوبوت در بازار ایران، قالب یوبوت دوبل بوده و به همین دلیل، در سال ۱۳۹۱ کلیه سایزهای قالبهای تولیدی از حالت تک به دوبل تغییر یافت تا قالب یوبوت دوبل در ایران بتواند ضمن پیمودن مسیر پیشرفت و نو آوری و بهسازی , در جهت رفع نواقص و رسیدن به ایده آل ترین محصول در این عرصه در اختیار کارفرمایان خود قرار گیرد.
مزایای استفاده از دال مجوف (یوبوت)
مزایای فنی :
1-کاهش اثرات زلزله بر روی سازه به سبب رفتار مناسب سقف
2-اجرای دهانه های بلند بدون استفاده از تیر با ضخامتهای مختلف
3-طراحی دهانه های بالای 12 متر بدون نیاز به کابل وکشیدگی
4-کاهش ارتفاع کلی ساختمان به سبب کم شدن ضخامت سقف که سبب افزایش تعداد طبقات خواهد شد
مزاياي اقتصادي
1 -کاهش محسوس مقدار بتون و ميلگرد مصرفي
2 -کاهش هزينه هاي اجرا تاسيسات به جهت عدم وجود تير و آويز در زير سقفها و راحتي عبور تاسيسات
3 -حذف ستونها و افزايش فضاي مفيد و تامين پارکينگ بيشتر
4 -کاهش ميزان گودبرداري و مصالح مصرفي در فنداسيون
5 -کاهش مجموع بارهاي وارد بر ستونها و پي و کاسته شدن از هزينه کلي سازه
مزاياي عايق بندي و زيست محيطي
1-عايق صوت و حرارت بدليل تمام بسته و تو خالي بودن قالب
2-صرفه جويي در مصرف انرژي
3-افزايش مقاومت در برابر حريق ( مقاومت در برابر آتش تا 1000 درجه سانتي گراد به مدت 180 دقيقه )
4-سازگاري با محيط زيست بدليل کاهش مصرف بتون ( توليد يک تن سيمان مقدار زيادي دي اکسيد کربن وارد جو ميکند)
مزاياي معماري
1 -فراخ شدن فضاي معماري به جهت حذف تيرها و کاهش تعداد ستونها
2 -امکان تغيير کاربري به جهت گشايش در معماري
3 -امکان ستون گذاري نا منظم در طراحي هاي معماري